นาฬิกาสุขภาพวัดความเครียดได้ยังไง?

ความเครียดคือ ภาวะทางอารมณ์ และความรู้สึกของบุคคลที่มีต่อสถานการณ์ โดยผู้ที่มีความเครียดมักรับรู้ได้ในลักษณะของความลำบากใจ ความไม่สบายใจ ต่อเหตุการณ์ ถือเป็นภาวะที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน

 

และถึงแม้ว่าในยุคนี้ผู้คนจะเริ่มตระหนักถึงเรื่องสุขภาพจิตกันมากขึ้นแล้ว แต่ก็ยังมีอีกหลายคนที่รู้สึกว่าความเครียดนั้น เป็นเพียงแค่เรื่องเล็กน้อยในชีวิตประจำวัน ไม่จำเป็นต้องหาทางแก้ไข ซึ่งนั้นก็ไม่ใช่เรื่องผิดทั้งหมด เพราะความเครียดในระดับที่พอดีนั้น จะช่วยให้บุคคลมีความตื่นตัว มีความกระตือรือร้น อาจเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานได้ แต่ในทางกลับกัน หากความเครียดมากเกินไป จะส่งผลต่อความสามารถในการดำเนินชีวิตและตัดสินใจของบุคคล และอาจเป็นอาการแสดงเริ่มแรกของความเจ็บป่วยทางจิตเวชได้

 

ฉะนั้นการรู้จักระดับความเครียดของตัวเองถือเป็นเรื่องสำคัญ เพราะนอกจากช่วยให้เราสามารถจัดการกับชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว บางครั้งยังสามารถทำให้เราสร้างสมดุลในชีวิตได้

 

ซึ่งในยุคนี้สมัยนี้ การวัดระดับความเครียดด้วยตัวเอง ก็ไม่ใช่เรื่องยากอะไร เพราะ Smart watch หลายรุ่น ก็มีฟังก์ชันวัดความเครียดมาให้ จนเกือบจะเป็นฟังก์ชันพื้นฐานที่มีแทบทุกเครื่อง และเพียงแค่สวมมันไว้เฉย ๆ ก็จะสามารถคำนวณค่าความเครียดออกมาได้แล้ว

 

แล้วมีใครเคยสงสัยไหม? ว่าแล้ว Smart watch พวกนี้ วัดความเครียดเราจากอะไร เพราะตัวเราเอง เรายังวัดมันได้จากเรื่องราวต่าง ๆ ที่เราเจอมาในแต่ละวัน หรือคนรอบตัวเราก็สามารถรับรู้ได้จากสิ่งที่เราบอกเล่า หรือการสังเกตกิริยาท่าทางที่เราแสดงออก

 

Smart watch ไม่สามารถรับรู้สิ่งเหล่านี้ได้ก็จริง แต่ใช้เทคโนโลยีในการวัดได้

 

• วัดอัตราการเต้นของหัวใจ (Heart Rate)

 

อัตราการเต้นของหัวใจสามารถช่วยระบุ การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในร่างกายได้ ถ้าค่าอัตราการเต้นของหัวใจเฉลี่ยสูงกว่าปกติ จะทำให้รู้สึกเหนื่อยหอบ หายใจไม่สะดวก ซึ่งอาจเกิดจากความเครียด ความวิตกกังวล

 

• วัดความแปรปรวนของการเต้นของหัวใจ (Heart Rate Variability, HRV)

HRV คือความแตกต่างระหว่างการเต้นของหัวใจแต่ละครั้ง คนที่มีค่าความแปรปรวนการเต้นของหัวใจ HRV ต่ำ แสดงว่ามีความทนทานต่อความเครียดต่ำ จัดการกับความเครียดได้ไม่ดี  ถ้ามีค่า HRV สูงแสดงว่าร่างกายมีความสามารถในการทนทานต่อความเครียดและจัดการต่อความเครียดได้ดี

 

• วัดความดันโลหิต (Blood Pressure)

เพราะเมื่อเกิดความเครียดร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) และฮอร์โมนอะดรีนาลีน (Adrenaline) ออกมา ซึ่งจะช่วยกระตุ้นการทำงานของร่างกายและสมองในระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อช่วยให้ร่างกายผ่านพ้นวิกฤติที่ทำให้เกิดความเครียด

แต่ถ้าฮอร์โมนเหล่านี้หลั่งออกมาบ่อย ๆ จะส่งผลให้ร่างกายทำงานหนักจนความดันโลหิตสูงขึ้น

 

• การตรวจสอบระดับออกซิเจนในเลือด (SpO2)

เมื่อคุณมีภาวะเครียดสะสม จะทำให้ระบบไหลเวียนโลหิตที่จะสูบฉีดเลือดได้ไม่มีประสิทธิภาพ เลือดไม่สามารถนำออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้อย่างพอเพียง

 

เทคโนโลยีเหล่านี้ช่วยให้ Smart watch สามารถประเมินระดับความเครียดของเราได้ และแจ้งเตือนผู้ใช้เมื่อพบการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดจากความเครียดที่สูงขึ้น เพื่อให้สามารถรับมือหรือจัดการได้ดีขึ้น

และตัวเราเองต้องรู้จักวิธีบรรเทา หรือรับมือกับความเครียดนั้นด้วย อาจจะเป็นอะไรง่าย ๆ  ที่ทำได้บ่อย เช่น หากิจกรรมที่ชอบ ออกกำลังกาย ลองปรับเปลี่ยนความคิด หรือฝึกลมหายใจ ลองกำหนดลมหายใจเข้าออกง่าย ๆ เอาใจไปโฟกัสการกำหนดลมก็ทำให้เราลืมเรื่องเครียด ๆ ไปได้ประมานหนึ่งเลยล่ะ

 

อ้างอิง: โรงพยาบาลพญาไท, Avarin running and triathlon, โรงพยาบาลสุขุมวิท, Enso Ones.,LTD, Pobpad